Topuk Dikeni Nedir?
Ayak sağlığı, günlük yaşantımızın kalitesini doğrudan etkileyen önemli bir konudur. Bu konuda karşılaştığımız rahatsızlıklardan biri de topuk dikenidir. Topuk dikenini duyduğunuzda, aklınıza ayakta keskin bir dikenin çıktığı gelmesin; bu durum, ayak tabanında oluşan ve genellikle topuğun alt kısmında hissedilen ağrıya neden olan bir kemik çıkıntısıdır.
Topuk dikeni, tıbbi adıyla "plantar fasiit", özellikle topuğun altında, ayağın tabanında bulunan plantar fasya adlı dokunun iltihaplanması sonucu meydana gelir. Plantar fasya, topuktan ayak parmaklarına kadar uzanan geniş bir bağ dokusudur. Fazla gerilme sonucu bu dokuda mikro yırtılmalar oluşabilir ve bu yırtılmalar, iltihaplanma ve sonrasında topuk dikeni oluşumuna yol açabilir.
Topuk Dikeninin Nedenleri
Topuk dikeni, genellikle aşağıdaki nedenlerle gelişir:
Yanlış Ayakkabı Seçimi: Desteksiz, yumuşak tabanlı veya yıpranmış ayakkabılar, ayağın doğal yapısını bozarak plantar fasyanın fazla gerilmesine neden olabilir.
Aşırı Kilo: Ekstra kilo, ayağa ekstra yük bindirir ve bu da plantar fasyanın fazla gerilmesine neden olabilir.
Yüksek Kemerli veya Düz Tabanlı Ayak Yapısı: Ayak şeklinizin doğuştan gelen özellikleri, ayağın iç kısmının dışa doğru eğilmesine (pronasyon) neden olabilir, bu da plantar fasya üzerinde ekstra gerilime yol açar.
Sürekli Ayakta Durmak: Uzun süre ayakta kalmak, özellikle de sert zeminlerde, ayağın tabanındaki dokuların yorulmasına neden olabilir.
Fiziksel Aktivite: Özellikle koşma, zıplama gibi aktiviteler plantar fasyanın gerilmesine neden olabilir.
Belirtiler ve Teşhis
Topuk dikeninin en yaygın belirtisi, sabahları ilk adım atıldığında topukta hissedilen keskin ağrıdır. Bu ağrı, hareketle birlikte azalabilir fakat gün içerisinde tekrar artabilir. Buna ek olarak, uzun süreli oturduktan sonra kalkıldığında da benzer bir ağrı hissedilebilir.
Eğer bu tür belirtilerle karşılaşırsanız, bir ortopedi uzmanına başvurmak faydalıdır. Uzmana başvurduğunuzda, genellikle fiziksel muayene sonrası ayak röntgeni istenebilir. Röntgen, kemikte oluşan çıkıntının boyutunu ve şeklini gösterir.
Topuk dikeni, plantar fasyanın (ayak tabanında uzanan doku) zorlanma veya mikro yırtıklar sonucu iltihaplanması sonucu oluşur. Bu genellikle ayak tabanının aşırı kullanımı, yanlış ayakkabı seçimi, yüksek topuklu ayakkabıların sık kullanımı, aşırı kilo, düz tabanlık gibi faktörlerle ilişkilendirilir.